იყო თუ არა მოსახლეობა ინფორმირებული საქართველოში მიმდინარე საკონსტიტუციო რეფორმის შესახებ?

ათთვიანი დისკუსიის შემდეგ, 2017 წლის 26 სექტემბერს საქართველოს პარლამენტმა ქვეყნის კონსტიტუციაში შესატანი ცვლილებები დაამტკიცა, ხოლო 13 ოქტომბერს პრეზიდენტის ვეტო დაძლია. განხილული ცვლილებები უმეტესად პრეზიდენტის არჩევის წესს, თვითმმართველობის პრინციპებს, ქორწინების განსაზღვრებას, სასოფლო-სამეურნეო მიწის უცხოელებზე მიყიდვას, მოსამართლეების მინიმალურ ასაკსა და ქვეყნის საგარეო პოლიტიკას ეხებოდა. ცვლილებების მნიშვნელობიდან გამომდინარე, მოსალოდნელი იყო, რომ ამ საკითხის შესახებ ხალხი კარგად ინფორმირებული იქნებოდა. თუმცა, საჯარო შეხვედრებისა და მედიის ყურადღების მიუხედავად, CRRC/NDI-ის 2017 წლის ივნისის გამოკითხვის მიხედვით, საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა კონსტიტუციის ცვლილების პროცესის მიმდინარეობის შესახებ ინფორმირებული არ იყო.

გამოკითხვა კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის პროცესის დასრულებამდე ჩატარდა. შესაბამისად, კითხვა დაისვა იმის შესახებ, იცოდა თუ არა მოსახლეობამ სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის მიერ კონსტიტუციის სამუშაო ვერსიის შემუშავების შესახებ. მოსახლეობის 32%-მა მიუთითა, რომ ამ პროცესის შესახებ იცოდა, 60%-მა კი თქვა, რომ ამის შესახებ არ იცოდა. მათგან, ვინც ამ პროცესის შესახებ იცოდა, მხოლოდ 39%-მა თქვა, რომ საკმარისი ინფორმაცია ჰქონდა ცვლილებების შესახებ. უფრო მეტიც, მათგან, ვინც ცვლილებების პროცესის შესახებ იცოდა, მხოლოდ 6%-მა თქვა, რომ ცვლილებები სრულად ასახავს მოქალაქეების შეხედულებებს. ორმოცდაშვიდი პროცენტის აზრით კონსტიტუციაში შესატანი ცვლილებები ნაწილობრივ ასახავს, ხოლო მესამედის (32%) აზრით, საერთოდ არ ასახავს მოსახლეობის შეხედულებებს. 

ინფორმირებულობის თვალსაზრისით, დედაქალაქში მცხოვრებთ მეტი ინფორმაცია ჰქონდათ კონსტიტუციური ცვლილებების შესახებ თბილისს გარეთ მცხოვრებ მოსახლეობასთან შედარებით. აღსანიშნავია, რომ ეთნიკური უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებულ ადგილებში მცხოვრები ადამიანების მხოლოდ 13%-მა იცოდა საკონსტიტუციო რეფორმის შესახებ (დიაგრამა 1).




ახალგაზრდები და ასევე, განათლების შედარებით დაბალი დონის მქონე ინდივიდები ნაკლებად ინფორმირებულნი იყვნენ საკონსტიტუციო რეფორმის შესახებ. 18-დან 35 წლამდე ახალგაზრდების მხოლოდ 26%-მა მიუთითა, რომ იცოდა საკონსტიტუციო ცვლილებების პროცესის შესახებ მაშინ, როცა 36-დან 55 წლამდე მოსახლეობის 33%-მა, ხოლო 56 წელზე უფროსი მოსახლეობის 37%-მა თქვა იგივე. ამის მსგავსად, საშუალო ან უფრო დაბალი განათლების მქონე მოსახლეობის მხოლოდ 19%-მა იცოდა კონსტიტუციაში ცვლილებების შესახებ, საშუალო ტექნიკური განათლების მქონე ადამიანების 34%-თან და უმაღლესი განათლების მქონე 50%-თან შედარებით.

ასაკის და განათლების დონის მიხედვით განსხვავებების გარდა, ინდივიდებმა, რომლებიც მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლო მდგომად სხვადასხვა პარტიებს ასახელებენ, განსხვავებული სიხშირით მიუთითეს, რომ იცოდნენ საკონსტიტუციო ცვლილებების შესახებ. ისინი, ვინც მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლოს მდგომ პარტიად ქართული ოცნება-დემოკრატიული მოძრაობა, პატრიოტთა ალიანსი და ბაქრაძე-უგულავა - ევროპული საქართველო დაასახელა, უფრო ინფორმირებულნი იყვნენ, ვიდრე ისინი, ვინც მიუთითა, რომ მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლოს ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა ან ლეიბორისტული პარტია დგას. ერთიანი ნაციონალური მოძრაობისა და ლეიბორისტული პარტიის მხარდამჭერები ყველაზე ნაკლებად იყვნენ ინფორმირებული კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის პროცესის შესახებ (დიაგრამა 2).


საკონსტიტუციო ცვლილებების შესახებ ცოდნის დონე ამ ცვლილებების განსახილველი საჯარო შეხვედრების შემდეგაც კი დაბალი იყო. ახალგაზრდები, საშუალო ან უფრო დაბალი განათლების დონის მქონე პირები და თბილისს გარეთ მცხოვრები მოსახლეობა ნაკლებად ინფორმირებული იყო ამ პროცესის შესახებ, უფრო ხნიერ, უმაღლესი განათლების მქონე და დედაქალაქში მცხოვრებ პირებთან შედარებით.

ინფორმირებულობის დონე განსაკუთრებით დაბალი იყო ეთნიკური უმცირესობების დასახლებებში და ხალხში, ვინც მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლოს მდგომ პარტიად ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა დაასახელა. რაც შეეხება ცვლილებების მიმართ დამოკიდებულებას, მათი უმრავლესობა, ვინც ცვლილებების შესახებ იცოდა, მიუთითებდა, რომ არ ჰქონდა საკმარისი ინფორმაცია პროცესის შესახებ და კონსტიტუციის სამუშაო ვერსია ნაწილობრივ ან საერთოდ არ ასახავდა მოქალაქეების შეხედულებებს.

ბლოგპოსტში გამოყენებული მონაცემები და სხვა გამოკითხვების მონაცემები ხელმისაწვდომია ჩვენს ონლაინ ანალიზის ვებგვერდზე.