“უსაფრთხო გადაადგილების შესაძლებლობები მგზავრებისთვის” საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა

ბოლო დროს, ახალ ამბებში სულ უფრო ხშირად გვესმის ფატალური ავტოსაგზაო შემთხვევების შესახებ, რაც ხაზს უსვამს საქართველოში საგზაო უსაფრთხოების გაუმჯობესების აუცილებლობას.



2016 წელს, ამერიკის შეერთებული შტატების განვითარების სააგენტოს (USAID) ფინანსური მხარდაჭერით, აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებისა და მოქალაქეების ჩართულობის (ACCESS) პროექტის ფარგლებში, CRRC-საქართველომ, ფონდ „პარტნიორობა საგზაო უსაფრთხოებისთვის“ ჩაატარა კვლევა, რომლის მიზანი იყო ქვეყანაში არსებული  საქალაქთაშორისო სატრანსპორტო გადაყვანების სფეროსთან დაკავშირებული პრობლემების დადგენა და საკანონმდებლო ბაზის შესწავლა, ასევე სახელმწიფო სტრუქტურების ფუნქციებისა და მოვალეობების გაცნობა, დაინტერესებული მხარეების გამოკვეთა და ამ სფეროს გასაუმჯობესებლად, შესაბამისი რეკომენდაციების შეთავაზება.

კვლევა სახელწოდებით „უსაფრთხო გადაადგილების შესაძლებლობები მგზავრებისთვის“ (STOP), მხოლოდ საქალაქთაშორისო სამარშრუტო ტაქსების მდგომარეობას აანალიზებდა. მიუხედავად იმისა, რომ ზუსტად არ ხდება იმის აღრიცხვა, თუ რამდენი ავტოსაგზაო შემთხვევაა გამოწვეული სამარშრუტო ტაქსების მიერ, მათი როლი საქალაქთაშორისო გადაყვანების სფეროში მნიშვნელოვანია.

კვლევის მიგნებებს შორის, საინტერესოა მძღოლების ქცევის ანალიზი. დაკვირვების შედეგად გამოვლინდა, რომ მძღოლების 63%-მა ტარებისას განახორციელა სახიფათო მანევრი ერთხელ მაინც, როდესაც არ იცოდნენ, რომ მათზე მონიტორინგი ხორციელდებოდა, ხოლო როდესაც ისინი მონიტორინგის შესახებ წინასწარ გააფრთხილეს, სახიფათო მანევრები 66%-ით შემცირდა. იგივე შეიძლება ითქვას ღერძულა ხაზის უკანონოდ გადაკვეთის, ტარების დროს სიგარეტის მოწევისა და ტელეფონზე საუბრის შესახებ. ამ შემთხვევებშიც, მძღოლებში ტარების დროს სახიფათო  ქცევამ საგრძნობლად იკლო, როდესაც მათ იცოდნენ, რომ აკვირდებოდნენ. ნიშანდობლივია, რომ მონიტორინგიდან 2 კვირის შემდეგაც კი, მძღოლები ნაკლებად სახიფათოდ, ან ნაკლებად უყურადღებოდ ატარებდნენ, რაც ანონიმური მონიტორინგის პროგრამის ეფექტურობასა და ხანგრძლივ გავლენაზე მიუთითებს. მონიტორინგის პროგრამასთან ერთად, CRRC-საქართველოსა და ფონდის „პარტნიორობა საგზაო უსაფრთხოებისთვის“ შეიმუშავეს სხვა რეკომენდაციები, რომლებიც მიზნად ისახავს საქალაქთაშორისო გადაადგილების სფეროში უსაფრთხოების გაუმჯობესებას.

კვლევის შედეგების საფუძველზე, შეიქმნა პოლიტიკის დოკუმენტი, რომელიც CRRC-საქართველომ და ფონდმა „პარტნიორობა საგზაო უსაფრთხოებისთვის“ საზოგადოებას 30 მარტს, პროექტის დასკვნით შეხვედრაზე წარუდგინეს. მომხსენებლებს შორის იყვნენ CRRC-საქართველოს მკვლევრები, გიორგი ბაბუნაშვილი და დასტინ გილბრეტი, რომელთაც კვლევის მეთოდებზე, მიგნებებსა და რეკომენდაციებზე ისაუბრეს. ასევე, ფონდის „პარტნიორობა საგზაო უსაფრთხოებისთვის“ დამფუძნებელი - გელა კვაშილავა, რომელმაც საგზაო უსაფრთხოების კუთხით არსებულ სიტუაციაზე გაამახვილა ყურადღება, და ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს წარმომადგენელი - გოგიტა გვენეტაძე, რომელმაც საქართველოს საგზაო უსაფრთხოების სტრატეგია მიმოიხილა.

შეხვედრას ესწრებოდნენ შესაბამისი სამთავრობო სტრუქტურებისა და არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლები, და ავტოსადგურების დირექტორები, რომლებმაც პოლიტიკის დოკუმენტში წარმოდგენილ მიგნებებსა და რეკომენდაციებზე იმსჯელეს და ხაზი გაუსვეს საგზაო უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად ქმედითი ნაბიჯების გადადგმის აუცილებლობას. საინფორმაციო შეხვედრები ჩატარდა რეგიონებშიც, მათ შორის ბათუმში, ქუთაისსა და ზუგდიდში, სადაც ადგილობრივი თვითმმართველობების წარმომადგენლებსა და სხვა დაინტერესებულ პირებს საშუალება მიეცათ კვლევას გაცნობოდნენ.

პოლიტიკის დოკუმენტს ქართულად და ინგლისურად შეგიძლიათ სრულად გაეცნოთ CRRC-საქართველოს ვებ-გვერდზე.

როგორ წავახალისოთ ახალგაზრდები, ხმა მისცენ არჩევნებში?

2016 წლის საპარლამენტო არჩვენების წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ერთი პოლიტიკური პარტიის სარეკლამო რგოლი ცდილობდა, წაეხალისებინა ახალგაზრდები, რომ მონაწილეობა მიეღოთ მომავალ საპარლამენტო არჩევნებში. როგორც სარეკლამო რგოლი ამტკიცებდა, არსებული პოლიტიკური სიტუაციის შესაცვლელად, სადაც პოლიტიკური პარტიები პოპულისტურ დაპირებებს იყენებენ ასაკოვანი, პოლიტიკურად უფრო აქტიური ამომრჩეველების კეთილგანწყობის მოსაპოვებლად, ახალგაზრდა ამომრჩევლები უნდა გამოცხადდნენ საარჩევნო უბნებზე და გამოხატონ თავისი სათქმელი. მიუხედავად ამისა, როგორც 2012 წელს, 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ახალგაზრდა ამომრჩევლების შედარებით მცირე ნაწილმა მისცა ხმა.
CRRC/NDI-ის არჩევნების შემდგომი 2016 წლის ნოემბრის კვლევის თანახმად, ქართველ ამომრჩევლებში თაობათაშორისი განსხვავება შეინიშნება. როგორც 8 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების, აგრეთვე 30 ოქტომბრის არჩევნების მეორე ტურის დროს 18-დან 35 წლის ჩათვლით ამომრჩევლებმა განაცხადეს, რომ უფრო ნაკლებად აქტიურები იყვნენ, ვიდრე უფროსი ასაკობრივი კატეგორიის ამომრჩეველები.

შენიშვნა: თითქმის ყველა ქვეყანაში არსებობს მნიშვნელობანი განსხვავებები მოსახლეობის გამოკითხვებისას დაფიქსირებულ საარჩევნო აქტივობასა და ოფიციალურ მონაცემებს შორის. ამ ფაქტის ყველაზე გავრცელებული ახსნა არის სოციალური სასურველობის ეფექტი: როდესაც რესპონდენტებს, რომლებსაც ხმა არ მიუციათ არჩევნებში, ამ ფაქტის აღიარების რცხვენიათ. ამიტომაც ისინი აცხადებენ, რომ მონაწილეობა მიიღეს არჩევნებში. აღნიშნული განსხვავების დანახვა საქართველოში ჩატარებულ კვლევებშიც შეგვიძლია, CRRC/NDI-ის არჩევნების შემდგომი კვლევის ჩათვლით.

მრავალი კვლევა მიუთითებს იმ გარემოებაზე, რომ ახალგაზრდები საქართველოში ინდიფერენტული არიან პოლიტიკის მიმართ.  მაგალითად, ახალგაზრდები აცხადებენ, რომ მეგობრებთან და ახლო ნათესავებთან ერთად ყოფნისას ნაკლებად ხშირად განიხილავენ პოლიტიკას და მიმდინარე მოვლენებს უფროსი ასაკობრივი კატეგორიის წარმომადგენლებთან შედარებით. თუმცა, როგორც ქვემოთ მოცემული გრაფიკი გვიჩვენებს, ხმამაღლა გაცხადებული დაუინტერესებლობა პოლიტიკით არ დასახელებულა ყველაზე ხშირ მიზეზად იმისა, თუ რატომ არ აძლევენ ხმას არჩევნებში განსხვავებული ასაკობრივი ჯგუფების წარმომადგენლები. აღსანიშნავია, რომ 56 წელზე უმცროსი ამომრჩევლების მნიშვნელოვანმა ნაწილმა განაცხადა, რომ ისინი სხვა დასახლებულ პუნქტში იყვნენ რეგისტრირებულნი და ამიტომ ვერ მოახერხეს ხმის მიცემა.

შენიშვნა: შეკითხვა დაესვა რესპონდენტების 23%, რომლებმაც განაცხადეს, რომ ხმა არ მიუციათ არც 8 ოქტომბრის  საპარლამენტო არჩევნებში და არც 30 ოქტომბრის მეორე ტურში. პასუხის ვარიანტებიარ ვიყავი დარეგისტრირებული“, „არ ვიცოდი, სად იყო ჩემი საარჩევნო უბანიდავერ გადავწყვიტე, ვისთვის მიმეცა ხმა“ გაერთიანდა პასუხის ვარიანტ „სხვა“-სთან.

პოლიტიკით დაუინტერესებლობა და სამოქალაქო ჩართულობის დაბალი მაჩვენებლები არა მხოლოდ საქართველოსთვის, არამედ სხვა მრავალი ქვეყნისთვისაა დამახასიათებელი. მიიჩნევა, რომ ამ ფენომენის ახსნა მრავალი კომპლექსური საკითხის გათვალისწინებითაა შესაძლებელი, მაგალითად, საზოგადოებაში მნიშვნელოვანი წონის არქონა ან საკუთარი პოლიტიკური და სოციალური შეხედულებების გამოხატვისთვის სხვა გზების არჩევა. მიუხედავად ამისა, მიზეზები, თუ რატომ არ აძლევენ ხმას საქართველოში ახალგაზრდებშიც და 36-55 ასაკობრივი კატეგორიის ამომრჩევლებშიც ძალიან მსგავსია. კონკრეტული პრაქტიკული ღონისძიებების განხორციელებით შესაძლებელია აღნიშნულ ასაკობრივ ჯგუფებში არჩევნებში მონაწილეობის მაჩვენებლის გაზრდა. მაგალითად, დაუსწრებლად ხმის მიცემა ან ონლაინ ხმის მიცემის შესაძლებლობის შემოღება. მნიშვნელოვანია, რომ საქართველოს იუსტიციის მინისტრმა უკვე განაცხადა, რომ საქართველო ტექნიკურად მზად არის ონლაინ ხმის მიცემის სისტემის დასანერგად. ამან შესაძლოა, წაახალისოს ადამიანების მონაწილეობა არჩევნებში, თანაც, პოტენციურად არამხოლოდ ახალგაზრდებში.
თქვენი აზრით, კიდევ რა შეიძლება გაკეთდეს ახალგაზრდების წასახალისებლად, რომ ხმა მისცენ არჩევნებში?

CRRC/NDI 2016 წლის ნოემბრის შედეგების უკეთ გასაცნობად ეწვიეთ CRRC-ის მონაცემთა ონლაინ ანალიზის პორტალს

აი, რატომ სჭირდებათ ქართველ ქალებს უფლებები ყვავილების ნაცვლად

[შენიშვნა: ეს ბლოგი გამოქვეყნებულია "ლიბერალთან" თანამშრომლობით.]

ქალთა საერთაშორისო დღეს 8 მარტს აღნიშნავენ. ბევრ ქართველ ქალს ამ დღეს ყვავილებს სჩუქნიან. თუმცა, ზოგი მათგანი ყვავილების ნაცვლად უფლებებს ითხოვს.

ეს სტატია ოფიციალურ სტატისტიკაზე და საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვების შედეგებზე დაყრდნობით აჩვენებს ქალების მიმართ არსებულ დამოკიდებულებებს საქართველოში.

გენდერული ძალადობა საქართველოში ქალის დაბადებამდე იწყება:

  • საქართველოს მოსახლეობის 79% თვლის, რომ აბორტი არასოდესაა გამართლებული, თუმცა როდესაც მომავალი ბავშის სქესი მდედრობითია ეს შეხედულება კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება. სელექციური, სქესით განპირობებული აბორტების შედეგად 1990-2010 წლებში საქართველოში 25,000 გოგო გაქრა;
  • მხოლოდ ერთი შვილის ყოლის შემთხვევაში, ყოველი მეოთხე ქართველი უპირატესობას ბიჭს  მიანიჭებდა.
საქართველოში დაბადებული გოგო იზრდება საზოგადოებაში, სადაც:
  • 22% თვლის, რომ უნივერსიტეტში სწავლა ბიჭისთვის უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე გოგოსთვის;
  • 57% მიიჩნევს, რომ ქალისთვის ძლიერი ალკოჰოლური სასმელის მიღება (მაგალითად არყის ან ბრენდის) არც ერთ ასაკში არაა მისაღები;
  • 81%-ს სჯერა, რომ ქალისთვის თამბაქოს მოწევა არასდროსაა მისაღები;
  • 56% ფიქრობს, რომ ქორწინებამდე ქალი არც ერთ ასაკში მშობლებისგან განცალკევებით არ უნდა ცხოვრობდეს;
  • 69% თვლის, რომ ქალისთვის სექსუალური ურთიერთობა ქორწინებამდე გაუმართლებელია;
  • 57% ფიქრობს, რომ ქალისთვის შვილის გაჩენა ქორწინების გარეშე გაუმართლებელია.
თუ თხოვდება გარშემომყოფებისგან მუდამ ესმის, რომ:

შემდეგ ის ხდება დედა იმ ქვეყანაში, სადაც:

  • დედათა სიკვდილიანობის მაჩვენებელი აღმოსავლეთ ევროპის და მეზობელ ქვეყნებს შორის ყველაზე მაღალია;
  • სამიდან ერთი ადამიანი არ ეთანხმება მოსაზრებას, რომ “დასაქმებული დედები ისევე კარგად უვლიან შვილებს, როგორც დედები, რომელთაც სამსახური არ აქვთ’’;
  • მოსახლეობის 65% მიიჩნევს, რომ სკოლამდელი ასაკის ბავშვისთვის უკეთესია, თუ დედამისი არ მუშაობს;
  • 74% -ს სჯერა, რომ ქალი უფრო მეტად ოჯახით ფასობს, ვიდრე სამსახურში წარმატებით.
თუ ყოველივე ამის მიუხედავად ის მუშაობას დაიწყებს:

  • მისი ხელფასი კაცებთან შედარებით საშუალოდ 39%-ით ნაკლები იქნება;
  • პროფესიული წინსვლა გაუჭირდება, რადგან ხალხის დიდი ნაწილი თვლის, რომ ქალებს არ შეუძლიათ ისეთივე კარგად მიიღონ გადაწყვეტილებები, როგორც ეს კაცებს შეუძლიათ, ხოლო, ხუთიდან ერთი ქართველი კაცი თავს არაკომფორტულად იგრძნობს თუ მათი უშუალო უფროსი ქალი იქნება.
თუ ოდესმე ქმართან პრობლემები შეექმნება:


  • ყოველი მეორე თანამოქალაქე ეტყვის, რომ ოჯახის შესანარჩუნებლად ცოლმა ბევრი უნდა აიტანოს;
  • განქორწინება მხოლოდ მაშინ იქნება სხვების თვალში გამართლებული, თუ ქმარი მასზე ფიზიკურად ძალადობს. ქმრის ღალატი, ქმრის მიერ ცოლზე ფსიქოლოგიური ძალადობა და ის ფაქტი, რომ ცოლს ქმარი აღარ უყვარს, ქართული საზოგადოებისთვის არასაკმარისი მიზეზებია განქორწინებისთვის;
  • თუ მისი ქმარი მასზე ფსიქოლოგიურად იძალადებს, გარშემომყოფების უმრავლესობა ამ ფაქტს იგნორირებას გაუკეთებს, რადგან საქართველოში სჯერათ, რომ ფსიქოლოგიური ძალადობა ისეთი საკითხია, რომელიც ოჯახის შიგნით უნდა მოგვარდეს. 39% იგივეს ფიქრობს ფიზიკურ ძალადობაზე...

ყოველივე ამის და იმ სექსიზმის გამო, რომელიც ამ სტატისტიკას აერთიანებს, ბოლო ორი წლის განმავლობაში საქართველოში 60 ქალის მკვლელობა და მკვლელობის მცდელობა განხორციელდა. თუმცა, ამას ხელი არ შეუშლია ადამიანის უფლებათა კომიტეტისთვის უარეყო კანონპროექტი, რომელსაც ფემიციდი  უნდა განესაზღვრა როგორც გენდერული ნიშნით მოტივირებულ განზრახ მკვლელობა.

და მაინც, ყოველ მეხუთე ქართველს სჯერა, რომ საქართველოში გენდერული თანასწორობაა…

ზემოთ ჩამოთვლილი საკითხები არაა ამომწურავი, თუმცა გარკვეულ სურათს ქმნის საქართველოში არსებულ გენდერული როლებზე და მათადმი დამოკიდებულებებზე საქართველოში.

ნათია მესტვირიშვილი არის მოწვეული უფროსი მკვლევარი CRRC- საქართველოში და მკვლევარი მიგრაციის პოლიტიკის განვითარების საერთაშორისო ცენტრში (ICMPD).