იყო თუ არა მოსახლეობა ინფორმირებული საქართველოში მიმდინარე საკონსტიტუციო რეფორმის შესახებ?

ათთვიანი დისკუსიის შემდეგ, 2017 წლის 26 სექტემბერს საქართველოს პარლამენტმა ქვეყნის კონსტიტუციაში შესატანი ცვლილებები დაამტკიცა, ხოლო 13 ოქტომბერს პრეზიდენტის ვეტო დაძლია. განხილული ცვლილებები უმეტესად პრეზიდენტის არჩევის წესს, თვითმმართველობის პრინციპებს, ქორწინების განსაზღვრებას, სასოფლო-სამეურნეო მიწის უცხოელებზე მიყიდვას, მოსამართლეების მინიმალურ ასაკსა და ქვეყნის საგარეო პოლიტიკას ეხებოდა. ცვლილებების მნიშვნელობიდან გამომდინარე, მოსალოდნელი იყო, რომ ამ საკითხის შესახებ ხალხი კარგად ინფორმირებული იქნებოდა. თუმცა, საჯარო შეხვედრებისა და მედიის ყურადღების მიუხედავად, CRRC/NDI-ის 2017 წლის ივნისის გამოკითხვის მიხედვით, საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა კონსტიტუციის ცვლილების პროცესის მიმდინარეობის შესახებ ინფორმირებული არ იყო.

გამოკითხვა კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის პროცესის დასრულებამდე ჩატარდა. შესაბამისად, კითხვა დაისვა იმის შესახებ, იცოდა თუ არა მოსახლეობამ სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის მიერ კონსტიტუციის სამუშაო ვერსიის შემუშავების შესახებ. მოსახლეობის 32%-მა მიუთითა, რომ ამ პროცესის შესახებ იცოდა, 60%-მა კი თქვა, რომ ამის შესახებ არ იცოდა. მათგან, ვინც ამ პროცესის შესახებ იცოდა, მხოლოდ 39%-მა თქვა, რომ საკმარისი ინფორმაცია ჰქონდა ცვლილებების შესახებ. უფრო მეტიც, მათგან, ვინც ცვლილებების პროცესის შესახებ იცოდა, მხოლოდ 6%-მა თქვა, რომ ცვლილებები სრულად ასახავს მოქალაქეების შეხედულებებს. ორმოცდაშვიდი პროცენტის აზრით კონსტიტუციაში შესატანი ცვლილებები ნაწილობრივ ასახავს, ხოლო მესამედის (32%) აზრით, საერთოდ არ ასახავს მოსახლეობის შეხედულებებს. 

ინფორმირებულობის თვალსაზრისით, დედაქალაქში მცხოვრებთ მეტი ინფორმაცია ჰქონდათ კონსტიტუციური ცვლილებების შესახებ თბილისს გარეთ მცხოვრებ მოსახლეობასთან შედარებით. აღსანიშნავია, რომ ეთნიკური უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებულ ადგილებში მცხოვრები ადამიანების მხოლოდ 13%-მა იცოდა საკონსტიტუციო რეფორმის შესახებ (დიაგრამა 1).




ახალგაზრდები და ასევე, განათლების შედარებით დაბალი დონის მქონე ინდივიდები ნაკლებად ინფორმირებულნი იყვნენ საკონსტიტუციო რეფორმის შესახებ. 18-დან 35 წლამდე ახალგაზრდების მხოლოდ 26%-მა მიუთითა, რომ იცოდა საკონსტიტუციო ცვლილებების პროცესის შესახებ მაშინ, როცა 36-დან 55 წლამდე მოსახლეობის 33%-მა, ხოლო 56 წელზე უფროსი მოსახლეობის 37%-მა თქვა იგივე. ამის მსგავსად, საშუალო ან უფრო დაბალი განათლების მქონე მოსახლეობის მხოლოდ 19%-მა იცოდა კონსტიტუციაში ცვლილებების შესახებ, საშუალო ტექნიკური განათლების მქონე ადამიანების 34%-თან და უმაღლესი განათლების მქონე 50%-თან შედარებით.

ასაკის და განათლების დონის მიხედვით განსხვავებების გარდა, ინდივიდებმა, რომლებიც მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლო მდგომად სხვადასხვა პარტიებს ასახელებენ, განსხვავებული სიხშირით მიუთითეს, რომ იცოდნენ საკონსტიტუციო ცვლილებების შესახებ. ისინი, ვინც მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლოს მდგომ პარტიად ქართული ოცნება-დემოკრატიული მოძრაობა, პატრიოტთა ალიანსი და ბაქრაძე-უგულავა - ევროპული საქართველო დაასახელა, უფრო ინფორმირებულნი იყვნენ, ვიდრე ისინი, ვინც მიუთითა, რომ მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლოს ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა ან ლეიბორისტული პარტია დგას. ერთიანი ნაციონალური მოძრაობისა და ლეიბორისტული პარტიის მხარდამჭერები ყველაზე ნაკლებად იყვნენ ინფორმირებული კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანის პროცესის შესახებ (დიაგრამა 2).


საკონსტიტუციო ცვლილებების შესახებ ცოდნის დონე ამ ცვლილებების განსახილველი საჯარო შეხვედრების შემდეგაც კი დაბალი იყო. ახალგაზრდები, საშუალო ან უფრო დაბალი განათლების დონის მქონე პირები და თბილისს გარეთ მცხოვრები მოსახლეობა ნაკლებად ინფორმირებული იყო ამ პროცესის შესახებ, უფრო ხნიერ, უმაღლესი განათლების მქონე და დედაქალაქში მცხოვრებ პირებთან შედარებით.

ინფორმირებულობის დონე განსაკუთრებით დაბალი იყო ეთნიკური უმცირესობების დასახლებებში და ხალხში, ვინც მათ შეხედულებებთან ყველაზე ახლოს მდგომ პარტიად ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა დაასახელა. რაც შეეხება ცვლილებების მიმართ დამოკიდებულებას, მათი უმრავლესობა, ვინც ცვლილებების შესახებ იცოდა, მიუთითებდა, რომ არ ჰქონდა საკმარისი ინფორმაცია პროცესის შესახებ და კონსტიტუციის სამუშაო ვერსია ნაწილობრივ ან საერთოდ არ ასახავდა მოქალაქეების შეხედულებებს.

ბლოგპოსტში გამოყენებული მონაცემები და სხვა გამოკითხვების მონაცემები ხელმისაწვდომია ჩვენს ონლაინ ანალიზის ვებგვერდზე.

ვინ უნდა ფლობდეს მიწას საქართველოში? როგორ შეიცვალა დამოკიდებულება ამ საკითხისადმი 2015-დან 2017 წლამდე

ახლახან საქართველოს პარალმენტმა საკონსტიტუციო ცვლილებები მიიღო. ბევრ ცვლილებას შორის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სასოფლო-სამეურნეო მიწის საკუთრების რეგულაციის საკითხს ეხება. საკონსტიტუციო ცვლილების მიხედვით, „სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწა, როგორც განსაკუთრებული მნიშვნელობის რესურსი, შეიძლება იყოს მხოლოდ სახელმწიფოს, თვითმმართველი ერთეულის, საქართველოს მოქალაქის ან საქართველოს მოქალაქეთა გაერთიანების საკუთრებაში.“ მიუხედავად იმისა, რომ კონსტიტუცია გამონაკლისებსაც ითვალისწინებს, რაც ორგანულმა კანონმა უნდა დაარეგულიროს, მოსალოდნელია, რომ უცხოელები საქართველოში სასოფლო-სამეურნეო მიწების შეძენას ისე თავისუფლად ვერ შეძლებენ, როგორც საქართველოს მოქალაქეები. ეს ბლოგი ეხება საზოგადოებრივ აზრს საქართველოში მიწის საკუთრებასთან დაკავშირებით.
ევროპის ფონდის და CRRC-საქართველოს მიერ 2017 წლის მაისში ევროკავშირის შესახებ ჩატარებული გამოკითხვის მიხედვით, მოსახლეობის დიდი ნაწილი (64%) ფიქრობს, რომ მიწას საქართველოში მხოლოდ საქართველოს მოქალაქე უნდა ფლობდეს მიუხედავად იმისა, თუ როგორ გამოიყენებს ამ მიწას. 2015 წლის შემდეგ ეს მაჩვენებელი 21 პროცენტით გაიზარდა.


შენიშვნა: 11-ბალიანი სკალის მნიშვნელობები დაჯგუფდა 5-ბალიან სკალად. კოდები 0 და 1 გაერთიანდა პასუხის ვარიანტში: „საქართველოში მიწას უნდა ფლობდეს მხოლოდ საქართველოს მოქალაქე, მიუხედავად იმისა, როგორ გამოიყენებს ის ამ მიწას”, 2 და 3 პასუხის ვარიანტში ‘2’, 4, 5 და 6 - ‘3’; 7 და 8 - ‘4’, ხოლო კოდები 9 და 10 გაერთიანდა პასუხის ვარიანტში: „საქართველოში მიწას უნდა ფლობდეს ის, ვინც უფრო მომგებიანად გამოიყენებს მას (მაგალითად, დაამუშავებს, ააშენებს, წიაღისეულს მოიპოვებს), მიუხედავად ამ პიროვნების მოქალაქეობისა.“ 

სოფლის მოსახლეობა ყველაზე კრიტიკულია უცხოელების მიერ ქართული მიწის ფლობის მიმართ. მათი უმეტესობა (74%) დარწმუნებულია, რომ საქართველოში მიწას მხოლოდ საქართველოს მოქალაქეები უნდა ფლობდნენ.

ახალგაზრდები (18-35 წლის) უფრო ღია დამოკიდებულებას ავლენენ საქართველოში მცხოვრები უცხოელების მიმართ. დაახლოებით ერთი მეხუთედი თვლის, რომ მიწას უნდა ფლობდეს ის, ვინც უკეთ გამოიყენებს მას მათი მოქალაქეობის მიუხედავად. უფროსი ასაკის მოსახლეობა უფრო კონსერვატულია. თუმცა, 2017 წელს, ახალგაზრდების წილი, რომელიც უცხოელების მიმართ ღიაა, 2015 წელთან შედარებით 6 პროცენტით შემცირდა. ხოლო იმ ახალგაზრდების წილი, რომლებიც თვლიან, რომ მიწას მხოლოდ საქართველოს მოქალაქე უნდა ფლობდეს, 22 პროცენტით გაიზარდა.

საქართველოს მოსახლეობის უმეტესობა არ უჭერს მხარს უცხოეთის მოქალაქეების მიერ მიწის ყიდვას. ახალგაზრდა და ქალაქებში მცხოვრები მოსახლეობა შედარებით უფრო ტოლერანტულია ამ საკითხისადმი. თუმცა, მათი წილი, ვინც არ უჭერს მხარს უცხოელების მიერ მიწის ფლობას საქართველოში, საკმაოდ მაღალია და ბოლო ორი წლის განმავლობაში გაიზარდა.

ამ საკითხის შესახებ მეტი ინფორმაციის მოსაძიებლად გამოიყენეთ CRRC-საქართველოს მონაცემთა ონლაინ ვებგვერდი: Online Data Analysis.